فولاد آلیاژی خارقالعاده است تا جایی که عصر فعلی را عصر فولاد مینامند. ترکیب منحصربهفردی از ویژگیهای فولاد مانند استحکام، دوام و قابلیت بازیافت صددرصدی، آن را به یک ماده حیاتی در کاربردهای گستردهای در بخشهای مختلف مانند ساختوساز، حملونقل، انرژی، ماشینآلات سنگین و حتی لوازمخانگی تبدیل کرده است.
در سالهای اخیر مباحث زیستمحیطی و پایداری در جهت رسیدن به اهداف صفر خالص بسیار موردتوجه کشورهای مختلف قرار گرفته؛ بنابراین قرار گرفتن این مباحث بهعنوان روندهای مهم این صنعت بدیهی است.
در این نوشتار، تعدادی از روندهای (ترندهای) این صنعت حیاتی در سال 2024 مورد بررسی قرار خواهند گرفت:
1.بازیافت و راهحلهای پایدار
در سالهای اخیر روشهای پایدارسازی و بازیافت ضایعات فولاد به یکی از اهداف اصلی این صنعت تبدیل شده که نشاندهنده آگاهی روزافزون از نگرانیهای زیستمحیطی و نیاز به مدیریت مسئولانه منابع است. شرکتهای فولادی بهطور فزایندهای پایدارسازی را بهعنوان یک اصل پذیرفته و طیف وسیعی از ابتکارات را برای کاهش ردپای کربن خود و ترویج شیوههای پایدار اجرا میکنند.
شکل شماره 1 تخمینی از روند روبهرشد اندازه بازار بازیافت فلزات را از سال 2022 تا 2032 میلادی نشان میدهد.
2.ادغام فناوریهای دیجیتال
صنعت فولاد در حال تجربه انقلابی در فرایندهای تولید است که توسط پیشرفتهای سریع تکنولوژی هدایت میشود. فناوریهای اتوماسیون مانند سیستمهای رباتیک و حسگرهای پیشرفته، نظارت و بهینهسازی بیدرنگ فرایندهای تولید را امکانپذیر میکنند؛ همچنین خطای انسانی را کاهش و ایمنی را افزایش میدهند. دیجیتالی شدن و یکپارچهسازی دادهها در سراسر زنجیره تولید علاوه بر افزایش بهرهوری، امکان انجام تعمیرات پیشنگرانه، بهینهسازی زنجیره تأمین و تصمیمگیری استراتژیک را فراهم میکند.
شکل شماره 2، با بررسی تعداد 670 استارتآپ و شرکت درحالتوسعه، ده روند برتر حوزه فناوری را در صنعت فولاد در سال 2024 نشان میدهد.
شرکتها با سرمایهگذاری در زمینه تحقیق و توسعه، روشهای تولید جایگزین مانند فولادسازی مبتنی بر هیدروژن و جذب و ذخیره کربن را توسعه میدهند. این رویکردهای نوآورانه انتشار کربن را کاهش داده و باعث صرفهجویی در هزینه و بهبود کیفیت محصولات میشود.
3. سختگیرانهتر شدن مقررات و استانداردهای زیستمحیط
صنعت فولاد در معرض تحولات نظارتی قابلتوجهی است که بر فرایندهای تولید، کانالهای توزیع و ساختار هزینه تأثیر میگذارد. قوانین و مقررات زیستمحیطیِ سختگیرانه با هدف کاهش انتشار کربن صنعت فولاد را به سمت سرمایهگذاری در فناوریهای جدیدتر و پاکتر و اتخاذ استراتژیهایی سوق میدهد که اثرات زیستمحیطی را به حداقل میرساند. این مقررات همچنین ممکن است بر استانداردهای انتشار، الزامات مدیریت زباله و اهداف بهرهوری انرژی نیز تأثیر بگذارند.
4.تقاضا برای زیرساخت در اقتصادهای نوظهور
صنعت فولاد تحت تأثیر تغییر الگوهای تقاضا و عوامل ژئوپلیتیک در حال تحول بازار است. تقاضا برای محصولات فولادی تحت تأثیر بخشهایی مانند ساختوساز، خودروسازی و زیرساختها است که البته بر اساس شرایط اقتصادی و سیاستهای دولت سهم هر بخش میتواند متغیر باشد. در سال 2024 صنعت فولاد با افزایش توسعه زیرساختها بهویژه در اقتصادهای نوظهور، افزایش تقاضا را تجربه میکند.
شکل شماره 3 میزان تقاضا برای محصولات فولادی در کشورهای توسعهیافته و اقتصادهای نوظهور را در سالهای 2021 تا 2023 نشان میدهد. سهم بیشتر در دست اقتصادهای نوظهور است.
صنعت فولاد با پذیرش فناوریهای پیشرفته و تأکید روزافزون بر پایداری، در حال تغییر و تحولات عمده است. همانطور که این صنعت چالشهای قرن بیستویکم را پشت سر میگذارد، بهعنوان رهبری در نوآوری کاهش اثرات زیستمحیطی ظاهر میشود. تأکید بر مسئولیت زیستمحیطی و مفاهیم اقتصاد چرخشی، نهتنها تأثیر زیستمحیطی صنعت را بهبود میبخشد، بلکه آن را بهعنوان بازیگری کلیدی در ایجاد آیندهای سبزتر مطرح میکند.